Bhagvad Gita Chapter 1 Verse 32-40

अध्याय १ श्लोक ३२

Chapter 1 Verse 32

न कांक्षे विजयं कृष्ण न च राज्यं सुखानि च ।

किं नो राज्येन गोविंद किं भोगैर्जीवितेम वा ॥३२॥

शब्दार्थ:

न = नाही [नही ] (not)

कांक्षे = इच्छा (wish)

विजयं = विजय (victory)

कृष्ण  = Krishna

न = नाही [ नही ] (not)

च = आणि [ और] (and)

राज्यं = kingdom

सुखानि = सुख [आनंद] (pleasure)

किं = काय [क्या](what)

नो = आम्हाला [ हम को] (to us)

राज्येन = राज्य (kingdom)

गोविंद = Krishna

भोगैर्जीवितेम (भोगै:+जीवितेम ) = भोगौ: म्हणजे आनदं(enjoyment)

जीवितेम म्हणजे जीवंत राहणे [जीवित] (staying alive)

वा = किंवा [या] (or)

श्लोकार्थ: कृष्णा मला या युध्दात मिळणाऱ्या विजय सुखाची अपेक्षा नाही, राज्याचा लोभ नाही, कारण हे माधवा भोग कशासाठी? राज्य कोणासाठी?

For I desire neither victory, O Krishna, nor pleasures nor kingdoms!Of what avail will be a kingdom, pleasures, or even life?

अध्याय १ श्लोक ३३

Chapter 1 Verse 33

येषामर्थे कांक्षितं नो राज्यं भोगा: सुखानि च ।
त इमेऽवस्थिता युध्दे प्राणांस्त्यक्त्वा धनानि च॥३३॥

शब्दार्थ:

येषामर्थे ( येषाम्+अर्थे ) = येषाम् म्हणजे जे [जो](those)

अर्थे म्हणजे साठी [लिये](sake)

कांक्षितं = इच्छित (wished)

नो = आम्हाला [हम को] (by us)

राज्यं = राज्य (kingdom)

भोगा: = म्हणजे आनदं(enjoyment)

सुखानि = सुख [आनंद] (pleasure)

च = आणि [ और] (and)

त = ते [ वे ] (They )

इमेऽवस्थिता (इमे+अवस्थिता:) =इमे म्हणजे हे [यह] (this) 
अवस्थिता: म्हणजे स्थितीत (positioned)

युध्दे = युद्ध (battle)

प्राणांस्त्यक्त्वा (प्राणान्+त्यक्त्वा) = प्राणान् म्हणजे जीव [प्राण] (life)
त्यक्त्वा म्हणजे त्याग (sacrifice)

धनानि = धन (wealth)

श्लोकार्थ :हे गोविंद !ज्यांच्यासाठी आम्ही राज्याची, सुखोपभोगाची आणि जीवीताची देखील इच्छा करावी तेज जर धनाची, प्राणाची पर्वा न करता या रणांगणावर आमच्या विरोधात युध्दाकरिता सज्ज झाले आहेत.

Those for whose sake we desire kingdoms, enjoyments and pleasures, stand here in battle having renounced life and wealth.

अध्याय १ श्लोक ३४

Chapter 1 Verse 34

आचार्य : पितर: पुत्रास्तथैव च पितामहाः ।
मातुलाःश्वशुरा:पौत्राःश्यालाःसंबंधिनस्तथा॥३४॥

शब्दार्थ:
आचार्य: = आचार्य (teacher)

पितर: = वडील [पिता](father)

पुत्रास्तथैव (पुत्राः+तथा+एव) = पुत्राः म्हणजे पुत्र (son)
तथा म्हणजे सारखे [जैसे ] (such )
एव म्हणजे पण [ भी] (also)

च = आणि [ और] (and)

पितामहाः = आजोबा[दादा](grandfather)

मातुलाः = मामा (maternal uncles)

श्वशुरा: = सासरे[ससुर](father in law)

पौत्राः =नातू [पोता] (grandson)

श्यालाः = मेव्हणा [साला] (wife’s brother)

संबंधिनस्तथा (सम्बन्धिनः+तथा) = सम्बन्धिनः म्हणजे नातेवाईक [रिश्तेदारों] (relatives)

तथा म्हणजे सारखे [जैसे ] (such )

श्लोकार्थ : देवा ! गुरूजन, वडील, पुत्र तसेच आजे, मामा, सासरे नातु मेव्हणे आणि इतर नातलग युद्धासाठी समोर उभे आहेत.

Teachers, fathers, sons and also grandfathers, grandsons, fathers-in-law, maternaluncles, brothers-in-law and relatives,—

अध्याय १ श्लोक ३५

Chapter 1 Verse 35

एतान्न हन्तुमिच्छामि घ्नतेऽपि मधुसूदन ।
अपि त्रैलोक्यराज्यस्य होतोःकि नु महीकृते॥३५॥

शब्दार्थ:
एतान्न =या [इन] (these)

हन्तुमिच्छामि (हन्तुम्+इच्छामि) =हन्तुम् म्हणजे मारणे [मारने के लिए ] (to kill)
इच्छामि म्हणजे इच्छा (wish)

घ्नतेऽपि(घ्नतः+अपि) = घ्नतः म्हणजे त्यांना ठार [उनके द्वारा मारा गया] (killed by them)

अपि म्हणजे जरी [भले ही] (even if)

मधुसूदन = Name of Krishna 

त्रैलोक्यराज्यस्य = Dominion over three world

होतोःकि (हेतोः+किम्)= त्यासाठी [की ख़ातिर] (for the sake of)

किम् म्हणजे काय [क्या](what)

नु = म्हणायचे[कहना](to say)

महीकृते ( मही+कृते)= मही म्हणजे पृथ्वी (Earth) 

कृते म्हणजे साठी [के लिए ] (for the sake of )

श्लोकार्थ : हे मधुसुदना, मला मारण्याची इच्छा करणारांना तिन्ही लोकांचे स्वामित्व मिळाले तरी मी त्यांच्याशी लढण्यास तयार नाही; मग पृथ्वीचे अधिपत्य त्यापुढे शुद्र आहे.

These I do not wish to kill, though they kill me, O Krishna, even for the sake of dominion over the three worlds, leave alone killing them for the sake of the earth!

अध्याय १ श्लोक ३६

Chapter 1 Verse 36

निहत्य धार्तराष्ट्रत्रः का प्रीतिः स्याज्जनार्दन ।
पापमेवाश्रयेदस्मान्हत्वैतानाततायिन: ॥३६॥

शब्दार्थ:
निहत्य = मारून [मार कर] (by killing)

धार्तराष्ट्रत्रः = धृतराष्ट्र (Dhritirashtra’s sons)

नः = आम्हाला [हम को]

का = काय [क्या] (what)

प्रीतिः = सन्तोष (satisfaction)

स्याज्जनार्दन = होणार [हो सकता है ] (can be)

पापमेवाश्रयेदस्मान्हत्वैतानातता (पापम्+एव+आश्रयेत्+अस्मान्+हत्वा+एतान्+आततायिनः) = 
पापम् = पाप (sin)
एव = [ही] (only)
आश्रयेत् = आश्रय [शरण] (shelter)
अस्मान् = आम्हाला [हम को] (to us)

हत्वा = मारुन [मार कर] (by killing)

एतान् = ह्यांना [इनको] (these)

आततायिनः = दुष्ट व्यक्ति (wicked person)

श्लोकार्थ: हे जनार्दन ! दुर्योधनादि धृतराष्ट्रपुत्रांना मारून आम्हाला काय लाभ होणार ? ह्या आततायींना मारले असता आम्हाला (कुळनाशाचे) पाप मात्र लागेल.

By killing these sons of Dhritarashtra, what pleasure can be ours, O Janardana? Only sin will accrue by killing these fellows.

अध्याय १ श्लोक ३७

Chapter 1 Verse 37

तस्मान्नार्हा वयं हन्तुं धार्तराष्ट्रान्स्व बांधवान् ।
स्वजनं हि कथं हत्वा सुखिनःस्याम माधव ॥३७॥

शब्दार्थ:
तस्मान्नार्हा(तस्मात्+न+अर्हाः) = तस्मात् = म्हणून [इसलिए] (therefore)
न = नाही [नही ] (no)
अर्हाः = समर्थ [योग्य] (capable)

वयं = आम्ही [हम] (we)

हन्तुं = हत्या [वध] (kill)

धार्तराष्ट्रान् = धृतराष्ट्र पुत्र (sons of Dhritirashtra )

स्वबांधवान् = आमचे नातेवाईक[हमारे रिश्तेदार](our relatives)

स्वजनं = आमचे लोक [हमारे लोग] (our people)

हि = [ही ] (only)

कथं = कसे [कैसे] (how)

हत्वा = मारल्यानंतर [मार कर] (after killing)

सुखिनः = सुखी [खुश] (happy)

स्याम =असू शकते आम्ही [ हो सकते हैं हम] (may we be)

माधव = Name of Krishna

श्लोकार्थ : आमचे बांधव कौरव त्यांना ठार करणे आंम्हाला उचित वाटत नाही. कारण हे माधवा ! स्वकीयांचा वध करून आम्ही सुखी कसे होणार ?

Therefore, we should not kill the sons of Dhritarashtra, our relatives, for how can we behappy by killing our own people, O Madhava (Krishna)?

अध्याय १ श्लोक ३८

Chapter 1 Verse 38

यद्यप्येते न पश्यंति लोभोपहतचेतस: ।
कुलक्षयकृतं दोषं मित्रद्रोह च पातकम्॥३८॥

शब्दार्थ:
यद्यप्येते = तरी ते [भले ही वे](even though they)

न = नाही [नही ] (no)

पश्यंति = दिसत [ दिखता ] (to see)

लोभोपहतचेतस:(लोभ+उपहत+चेतसः) =
लोभ –लोभ [लालच] (greed)
उपहत –भ्रष्ट [बेईमान] (corrupt)
चेतसः – शुद्धी [चेतना] (Consciousness)

कुलक्षयकृतं (कुल+क्षय+कृतम्) =
कुल = जात [जाति] (race)
क्षय = नष्ट (destroy)
कृतम् = केले [किया हुआ] (done)

दोषं = दोष (defect)

मित्रद्रोह = मित्रांचा विश्वासघात [दोस्तों के साथ विश्वासघात] (betrayal of friends)

च = आणि [ और] (and)

पातकम् = पाप (sin)

श्लोकार्थ : कुटुंबातील लोकांची हत्या आणि मित्राचा विश्वासघात करण्यामध्ये कौरवांना दोष दिसत नसेल तरी हे अयोग्य आहे आम्ही जाणत असतांना जाणीवपूर्वक अशी पापकृत्य का करावीत ?

Though they, with intelligence overpowered by greed, see no evil in the destruction of families and no sin in hostility to friends,

अध्याय १ श्लोक ३९

Chapter 1 Verse 39

कथं न ज्ञेयमस्माभि: पापादस्मान्निवर्तितुम् ।
कुलक्षयकृतं दोषं प्रपश्यभ्दिर्जनार्दन ॥३९॥

शब्दार्थ:
कथं = का [क्यों] (why)

न = नाही [नही ] (no)

ज्ञेयमस्माभि:(ज्ञेयम्+अस्माभिः) = 
ज्ञेयम् = माहित असणे [जानना] (to know)
अस्माभिः = आमच्याद्वारे [हमसे] (by us)

पापादस्मान्निवर्तितुम् (पापात्+अस्मात्+निवर्तितुम्)
पापात् = पाप (sin)
अस्मात् = हे [यह] (this)
निवर्तितुम् =लांब रहा[दूर रहें](Stay away)

कुलक्षयकृतं = as told in verse 38

दोषं = (fault/defect)

प्रपश्यभ्दिर्जनार्दन (प्रपश्यद्भिः+जनार्दन) =
प्रपश्यद्भिः = स्पष्टपणे पहाता [स्पष्ट रूप से देखकर ] (clearly seeing)
जनार्दन = Name of Krishna

श्लोकार्थ : हे जनार्दना, कुलाचा क्षय झाल्यामुळे निर्माण होणारा दोष दिसत असून या पापकृत्यापासून अलिप्त होण्याचा  प्रयत्न आमच्या जागी कां असू नये ?

Why should not we, who clearly see evil in the destruction of a family, learn to turnaway from this sin, O Janardana (Krishna)?

अध्याय १ श्लोक ४०

Chapter 1 Verse 40

कुलक्षये प्राणश्यन्ति कुलधर्मा सनातना: ।
धर्मे नष्टे कुलं कृत्स्नमधर्मोजऽभिभवत्युत॥४०॥

शब्दार्थ:
कुलक्षये = destruction of the family / lineage

प्राणश्यन्ति = नष्ट होणे [नष्ट हो जाना] (perish)

कुलधर्मा = कौटुंबिक नीति [पारिवारिक नैतिकता] (family ethics)

सनातना: = दीर्घकाळ [पुराना] (longstanding)

धर्मे = पुण्य [धर्म] (virtue)

नष्टे = नष्ट (destruction )

कुलं =जात [जाति] (race)

कृत्स्नमधर्मोजऽभिभवत्युत(कृत्स्नम्+अधर्मः+अभिभवति+उत) = 
कृत्स्नम् = संपूर्ण (entire)
अधर्मः = दुर्गुण [बुराई] (vice)
अभिभवति = मात [जीत पाना] (overcome)
उत = often used for the sake of emphasis at the end of a line after iti or a verb

श्लोकार्थ : कुलाचा नाश झाला असता शाश्वत वंश परंपरागत असे कुळधर्मकुळाचार नष्ट होतात आणि धर्म नष्ट झाला की, अधर्माचे प्राबल्य वाढते.

In the destruction of a family, the immemorial religious rites of that family perish, on the destruction of spirituality, impiety overcomes the whole family.